Eerste hulp bij sex tijdens ziekte of medicatie gebruik
Een ziekte zorgt vaak voor ingrijpende veranderingen, ook op seksueel gebied. Welke effecten zijn er?
Lichamelijke effecten Sommige ziekten hebben een directe invloed op het lichaam. Dit is bijvoorbeeld het geval bij aandoeningen aan het zenuw-, vaat- of hormoonstelsel. Mensen die hier last van hebben, merken dat hun lichaam niet goed reageert op seksuele prikkels. Ze hebben minder zin in seks of worden bijvoorbeeld niet opgewonden als ze aangeraakt worden, terwijl dat voor de ziekte wel zo was. Of het gevoel is anders: de geslachtsdelen kunnen minder gevoelig zijn en het orgasme kan minder sterk voelen of uitblijven. Bij mannen kan het voorkomen dat ze minder vaak een erectie krijgen en bij vrouwen kan de vagina minder vochtig worden.
Deze directe invloeden zijn meestal niet weg te nemen, maar vaak is er wel een manier te vinden om er mee om te gaan. Bij moeite met het opgewonden worden, kan gezocht worden naar extra prikkelingen. Zoals fantasieën, opwindende verhalen of hulpmiddelen zoals een vibrator. Ook een glijmiddel kan bijdragen aan de opwinding en helpen als een vrouw last heeft van een droge vagina.
Een chronische ziekte kan ook indirect van invloed zijn. Anders gezegd: het seksuele leven verandert door de symptomen van de ziekte, bijvoorbeeld door pijn, stijfheid, vermoeidheid, energieverlies, evenwichtsstoornis, incontinentie of verlamming. Ook een uiterlijke verandering kan van invloed zijn op de beleving van seksualiteit.
Psychische effecten Een ziekte vraagt soms dat iemand op een andere manier omgaat met seksualiteit. Dingen die voor de ziekte konden, kunnen soms niet meer. Dit kan leiden tot gevoelens van verdriet en rouw (‘ik ben zo veel kwijt geraakt’) of tot gevoelens van boosheid (‘waarom ik?’). Als iemand zich moeilijk kan aanpassen aan de veranderingen en deze ziet als een achteruitgang, kan dat invloed hebben op het seksuele leven. Het vermijden van seks is een veel voorkomende reactie. Het kan echter ook zo zijn dat iemand de veranderingen ziet als een uitdaging om te zoeken naar andere of nieuwe manieren om seksualiteit te beleven. • Seksuele fantasieën delen met uw partner, in situaties waar lichamelijk heel weinig mogelijk is. • Zorgen voor intimiteit en een goede sfeer. Bijvoorbeeld door interesse te tonen, elkaar terloops aan te raken of complimentjes te geven. • Ontdekken welke plekken van het lichaam opwinding geven als ze worden aangeraakt.
Veranderd lichaamsbeeld Een ziekte kan er ook voor zorgen dat iemand anders naar zichzelf kijkt. Iemand kan minder zeker zijn over het eigen lichaam of zichzelf niet aantrekkelijk vinden, bijvoorbeeld als gevolg van littekens, gewichtstoename door medicijngebruik of veranderingen van het uiterlijk. Dit kan invloed hebben op de wijze waarop iemand omgaat met seksualiteit. Als iemand negatief over zichzelf denkt, denkt hij of zij misschien dat de (seksuele) beperkingen groter zijn dan eigenlijk het geval is.
Vertrouwd raken met het nieuwe lichaam en het opnieuw ontdekken van de mooie kanten van het lichaam kost tijd, juist omdat je telkens geconfronteerd wordt met het gemis. Als iemand er uiteindelijk in slaagt om weer met het lichaam vertrouwd te zijn, is de kans groot dat hij of zij ook weer meer open staat voor seks en intimiteit.
Onzekerheid Het komt ook voor dat de zin in seks niet terugkomt nadat een ziekte met succes is behandeld. Soms voelen mensen zich onzeker. Of ze hebben last van angst voor bijvoorbeeld een nieuw hartinfarct of een nieuwe hersenbloeding. Deze angsten kunnen trouwens ook spelen bij de partner die gezond is. Een bekende reactie van mensen die langdurig ziek zijn is dat zij de gevoelens in hun lichaam ‘uitschakelen’. Onbedoeld schakelen zij daarmee ook hun seksuele gevoelens uit.
Medicijnen en operaties Sommige medicijnen hebben bijwerkingen die invloed kunnen hebben op seks. Sommige medicijnen verminderen de zin in seks, andere kunnen bijvoorbeeld problemen geven met de erectie of een droge vagina veroorzaken. Of ze kunnen orgasmeproblemen veroorzaken. Ook operaties kunnen invloed hebben op seks. Na operaties moet het lichaam herstellen. De wond kan pijn doen, de medicatie kan bijwerkingen hebben en het fysieke herstel kan energie kosten. Bovendien voelen veel mensen die geopereerd zijn zich niet zo aantrekkelijk. Al deze dingen kunnen ervoor zorgen dat de zin om te vrijen afneemt of verdwijnt. Het gebrek aan privacy bij een ziekenhuisopname of opname in een verpleeginstelling kan ook effect hebben op het seksuele leven.
Het belangrijkste in al deze situaties is om er open met elkaar over te praten en de tijd te nemen om hier een weg in te vinden. Geef elkaar zelfvertrouwen, sta open voor nieuwe ervaringen en probeer diverse mogelijkheden van intimiteit uit.
